การนอนไม่หลับในผู้สูงอายุ ปัญหาใหญ่ที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว

ชายสูงวัยที่มีปัญหาการนอนไม่หลับในผู้สูงอายุ

ปัญหาการนอนไม่หลับเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศไทย ที่มีผู้สูงอายุที่ประสบปัญหาการนอนไม่หลับสูงถึง 50% ซึ่งการที่ผู้สูงอายุนอนไม่หลับมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและสุขภาพทั่วไปของพวกเขาเป็นอย่างมาก

สาเหตุของการนอนไม่หลับในผู้สูงอายุ

สาเหตุของการที่คนแก่นอนไม่หลับ สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายกลุ่ม ดังนี้

1. ความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่เกิดจากความชรา

เมื่อร่างกายเริ่มแก่ตัวลง ผู้สูงอายุนอนไม่หลับมักเกิดจากการที่สมองและอวัยวะในร่างกายจะเริ่มเปลี่ยนแปลงไปตามอายุที่เพิ่มมากขึ้น ทำให้ประสิทธิภาพในการนอนหลับเปลี่ยนไปด้วย

2. โรคประจำตัวที่รบกวนการนอน

โรคบางอย่างในกลุ่มผู้สูงอายุอาจส่งผลทำให้ผู้สูงอายุต้องตื่นขึ้นมากลางดึกได้ เช่น โรคต่อมลูกหมากโต หรือโรคเบาหวาน ที่ส่งผลทำให้ต้องตื่นขึ้นมาปัสสาวะกลางดึกหลายๆ ครั้ง และเมื่อจะหลับต่อก็ทำให้นอนหลับสนิทได้ยาก จนเกิดเป็นปัญหาการนอนไม่หลับในผู้สูงอายุ

3. การรับประทานยาบางชนิด

การนอนไม่หลับในผู้สูงอายุอาจเกิดจากยาที่จำเป็นต้องรับประทาน ซึ่งมีผลออกฤทธิ์ในระบบประสาทส่วนกลาง หรือสมอง เช่น ยารักษาโรคพาร์กินสัน ยาไทรอยด์ ยาแก้ชัก ยารักษาโรคซึมเศร้า ยาสเตียรอยด์ ยารักษาภาวะสมองเสื่อม เป็นต้น

4. ปัญหาทางสุขภาพจิต

ผู้สูงอายุบางรายอาจจะมีความเครียด ความกังวล รู้สึกเศร้า และคิดมาก รวมไปถึงภาวะซึมเศร้าก็เป็นสาเหตุที่ส่งผลให้ผู้สูงอายุนอนไม่หลับได้เช่นเดียวกัน

5. โรคสมองเสื่อม

คนแก่ที่เริ่มมีภาวะของโรคสมองเสื่อมในระยะแรกมักมีปัญหาไม่ยอมนอนหรือนอนไม่หลับอยู่เป็นประจำ ซึ่งจากผลการสำรวจพบว่า ผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมที่มีอาการในระยะแรกจนถึงระยะปานกลาง จะมีปัญหาในเรื่องการนอนมากถึงร้อยละ 25 จนเกิดเป็นปัญหาทำให้คนแก่นอนไม่หลับได้

6. พฤติกรรมการใช้ชีวิต

ผู้สูงอายุบางรายมักชอบนอนตอนกลางวัน เนื่องจากไม่มีกิจกรรมให้ทำ หรือไม่ต้องออกไปข้างนอกเหมือนเมื่อก่อน ทำให้เวลาในการนอนไม่สม่ำเสมอ ส่งผลให้ผู้สูงอายุนอนไม่หลับในตอนกลางคืน รวมไปถึงพฤติกรรมการกินต่างๆ ที่ทำให้คนแก่นอนไม่หลับ ซึ่งมักกินอะไรที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการนอนนั่นเอง เช่น การดื่มชา กาแฟ ที่อาจเป็นสาเหตุของการนอนไม่หลับได้

ผลกระทบเมื่อผู้สูงอายุนอนไม่หลับ

การนอนไม่หลับในผู้สูงอายุส่งผลกระทบต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตได้หลายด้าน ดังนี้

1.ด้านร่างกาย

  • อ่อนเพลีย ง่วงนอนในเวลากลางวัน
  • ปวดหัว วิงเวียนศีรษะ
  • ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ทำให้เจ็บป่วยได้ง่าย
  • ความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุสูงขึ้น
  • ความดันโลหิตสูง
  • โรคหัวใจ
  • โรคหลอดเลือดสมอง
  • โรคเบาหวาน
  • โรคอ้วน

2.ด้านจิตใจ

  • หงุดหงิด ฉุนเฉียวง่าย
  • ความจำและสมาธิแย่ลง
  • วิตกกังวล ซึมเศร้า
  • หลงลืมง่าย

3.ด้านสังคม

  • การเข้าสังคมลดลง
  • ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างแย่ลง
  • ทำกิจกรรมอื่นๆ ได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ

 4.ด้านคุณภาพชีวิต

  • คุณภาพการนอนแย่ลง
  • รู้สึกไม่สดชื่นหลังตื่นนอน
  • หมดความสนใจในกิจกรรมต่างๆ
  • ขาดแรงจูงใจในการทำสิ่งต่างๆ
  • ความสุขในชีวิตน้อยลง

จากผลกระทบต่างๆ ข้างต้น แสดงให้เห็นว่าการนอนไม่หลับในกลุ่มคนที่มีอายุมากเป็นปัญหาที่ไม่ควรมองข้ามอย่างเด็ดขาด เพราะทุกข้อเสียที่ตามมาล้วนส่งผลกระทบแทบในทุกด้านของชีวิต หากร้ายแรงอาจถึงขั้นเป็นปัญหาสุขภาพที่ทำให้เสียชีวิตได้ ดังนั้นผู้สูงอายุควรได้รับการดูแลและรักษาอย่างเหมาะสม เพื่อป้องกันผลกระทบต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้

วิธีแก้ปัญหาการนอนไม่หลับในผู้สูงอายุ

วิธีแก้นอนไม่หลับผู้สูงอายุ หรือเมื่อผู้สูงอายุนอนไม่หลับมีการพยาบาลอย่างไร หากคุณมีคำถามสงสัยเหล่านี้และเพื่อเป็นการแก้ปัญหาการนอนไม่หลับในผู้สูงอายุ ควรทำตามขั้นตอนต่อไปนี้

  • จัดสภาพแวดล้อมของห้องนอนให้เอื้ออำนวยต่อการนอนหลับที่มีประสิทธิภาพ
  • หลีกเลี่ยงการดื่มชา กาแฟ ในช่วงเวลาเย็น และถ้ามีปัญหาปัสสาวะเวลากลางคืนบ่อยๆ ไม่ควรดื่มน้ำในช่วงเวลา 4-5 ชั่วโมงก่อนที่จะถึงเวลาเข้านอน 
  • หากิจกรรมที่ทำให้ร่างกายได้เคลื่อนไหวในช่วงเวลากลางวัน และออกกำลังกายในเวลาที่เหมาะสม เพื่อสร้างการรับรู้ว่าเป็นช่วงเวลากลางวัน เพื่อให้เกิดการนอนหลับอย่างมีประสิทธิภาพในเวลากลางคืน
  • งดการนอนกลางวัน หรือจำกัดเวลาการนอนกลางวัน ไม่ควรเกินครึ่งชั่วโมงในช่วงบ่าย
  • การใช้ยานอนหลับ เป็นอีกหนึ่งวิธีการรักษาที่สามารถทำได้ แต่ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างเคร่งครัด
  • รับประทานวิตามินสําหรับผู้สูงอายุเพื่อแก้ปัญหานอนไม่หลับ หรือวิตามินช่วยนอนหลับสำหรับผู้สูงอายุ เช่น วิตามินบี 6 เมลาโทนิน แอลธีอะนิน เป็นต้น
  • หากมีความวิตกกังวลหรือเครียด ให้จัดการปัญหาในเรื่องนั้น รวมไปถึงผู้ดูแลควรทำความเข้าใจและให้กำลังใจ เมื่อไม่มีความวิตกกังวลก็จะสามารถนอนหลับได้ในที่สุด
  • ใช้วิธีอื่นๆ เช่น การนวดผ่อนคลาย การฝังเข็ม การทำสมาธิหรือโยคะก่อนนอน
ชายสูงวัยที่กำลังนั่งสมาธิ

การนอนไม่หลับในผู้สูงอายุเป็นปัญหาที่สามารถจัดการได้ด้วยวิธีการที่เหมาะสม การดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุ ทั้งทางร่างกายและจิตใจ รวมถึงการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการนอนหลับ จะช่วยให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพการนอนหลับที่ดีขึ้นและส่งเสริมคุณภาพชีวิตโดยรวม

Ref : https://www.nakornthon.com/Article/Detail/ผู้สูงอายุนอนไม่หลับ-ตื่นกลางดึก-ไม่ใช่เรื่องปกติ#:~:text=การแก้ปัญหาอาการนอนไม่หลับในผู้สูงอายุ&text=หลีกเลี่ยงการดื่มชา,ว่าเป็นช่วงเวลากลางวัน

https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/นอนไม่หลับผู้สูงวัย

https://modernformhealthcare.co.th/elderly-sleepless/