อุบัติเหตุไม่คาดคิดที่ร้ายแรงอย่าง ‘การล้มหัวฟาดพื้น’ ถือว่าเป็นความเสี่ยงและเป็นอุบัติเหตุที่ก่อให้เกิดการเสียชีวิตเพิ่มขึ้นอย่างมาก ปัจจุบันประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมของผู้สูงอายุอย่างเต็มรูปแบบ ซึ่งนับว่าเป็นผลพวงมาจากปัจจัยทางด้านโครงสร้างต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้อัตราการเจ็บป่วยของผู้สูงอายุก็เพิ่มมากขึ้นเช่นกัน ส่งผลกระทบให้ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ดีพอ จนเกี่ยวเนื่องกลายเป็นอุบัติเหตุอย่างการพลัดตกหกล้มนั่นเอง ถึงแม้จะระมัดระวังก็อาจเกิดขึ้นได้ การเรียนรู้ถึงวิธีรับมือเมื่อเกิดเหตุการณ์อาจเป็นทางหนึ่งที่สามารถช่วยรักษาชีวิตผู้ใหญ่ในบ้านหรือคนรอบข้างได้อย่างทันท่วงที
สาเหตุหลักที่คนแก่ล้มมีปัจจัยอะไรบ้าง
ก่อนที่จะพาไปเรียนรู้ถึงวิธีการรับมือเมื่อเกิดเหตุการณ์ ทางเลือกที่ดีที่สุดก็คือการรู้ถึงสาเหตุหลักและต้นตอของการเกิดเพื่อที่จะได้เป็นการป้องกันไว้ก่อนนั่นเอง ซึ่งสาเหตุหลัก ๆ ที่ทำให้คนแก่ล้มประกอบไปด้วย 3 ปัจจัย ได้แก่
1. สภาวะทางด้านร่างกาย
- ความอ่อนแอของกล้ามเนื้อและกระดูก : การอ่อนแอของกล้ามเนื้อและกระดูกเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อการล้มได้ง่ายมากยิ่งขึ้น
- ปัญหาทางการหายใจหรือระบบหมุนเวียนเลือด : เมื่อแก่ขึ้นร่างกายจะมีการลดประสิทธิภาพของระบบหายใจและการหมุนเวียนเลือด ทำให้เกิดอาการเวียนศรีษะได้ง่าย จนเกิดอาการหน้ามืดและเป็นลม
- ภาวะสมองเสื่อม: ผู้สูงอายุที่มีอาการสมองเสื่อมมักมีการปรับตัวไม่ดีเมื่อต้องการเปลี่ยนท่าทาง ทำให้เกิดความไม่มั่นคงในการยืนหรือเดินจนอาจเกิดการล้มหัวฟาดพื้นได้
- การนอนหลับที่ส่งผลต่อร่างกายโดยตรงซึ่งอาจเกิดจากการหลั่งสารเคมีในร่างกายที่ผิดปกติ
2. สภาวะทางด้านจิตใจ
- ความเครียดหรือภาวะซึมเศร้า : ความเครียดหรืออาการซึมเศร้าในคนแก่สามารถทำให้เกิดการล้มได้ เนื่องจากภาวะความไม่มั่นคงทางอารมณ์อาจส่งผลต่อร่างกายในเรื่องของการทรงตัว
- ความเครียดส่งผลต่อการนอนหลับโดยตรงทำให้นอนหลับได้อย่างไม่มีประสิทธิภาพ
3. สภาพแวดล้อม
- พื้นทางเดินชำรุดหรือเดินไม่สะดวก : หากเดินบนสภาพพื้นที่เกิดการชำรุดหรือเดินลำบาก เช่น พื้นเปียก อาจเกิดการลื่นล้มในห้องน้ำจนเกิดอาการบาดเจ็บได้
- ที่อยู่อาศัยมีสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม: การตกแต่งบ้านที่ไม่เหมาะสม รวมไปถึงสภาพแวดล้อมภายในบ้านอาจทำให้คนแก่ล้มหัวฟาดพื้นได้ เนื่องจากไม่สามารถเดินหรือเคลื่อนที่ได้สะดวก
สังเกตอาการอันตรายเมื่อคนแก่ล้ม
หากเกิดเหตุการณ์ที่คนแก่ล้ม อันดับแรกที่ควรทำคือการสังเกตอาการภายนอก เช่น ล้มหัวฟาดพื้นจนหัวโนหรือปวดคอควรที่จะรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุดเพื่อตรวจว่าไม่มีอาการแทรกซ้อนใด ๆ เกิดขึ้น แต่ในบางกรณีที่ไม่แสดงอาการ มักเกิดอาการแทรกซ้อนภายในโดยไม่รู้ตัว หากมีอาการเหล่านี้ควรพบแพทย์โดยด่วน
- สติการรับรู้ลดน้อยลง ไม่สามารถพูดจาตอบโต้ได้ปกติ
- ไม่สามารถเดินและทรงตัวได้อย่างปกติ
- ตาพร่ามัว การรับรู้ทางด้านการมองเห็นลดลง
- ปวดศีรษะ
- มีอาการคลื่นไส้และอาเจียน
- มีพฤติกรรมหรือความจำผิดปกติ
หากพบว่ามีอาการใดอาการหนึ่งเหล่านี้ ควรที่จะรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจสภาพร่างกายโดยเร็วที่สุด โดยเฉพาะผู้สูงอายุล้มหัวฟาดพื้นที่ควรสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
การปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อคนแก่ล้ม
เมื่อระมัดระวังอย่างเต็มที่แล้วและเกิดการลื่นล้มขึ้น เช่น ลื่นล้มหลังกระแทกพื้น หรือลื่นล้มหัวฟาดพื้น การปฐมพยาบาลอย่างรวดเร็วและถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตได้ ซึ่งสามารถทำได้ ดังนี้
- ตรวจสอบสภาพแวดล้อม : ก่อนที่จะเข้าไปช่วยเหลือควรตรวจสอบว่ามีอันตรายใด ๆ อยู่รอบข้างหรือไม่ เช่น ไฟ, สิ่งกีดขวาง, หรือสิ่งที่อาจเป็นอันตรายสำหรับผู้ช่วยเหลือ
- ตรวจสอบว่าเมื่อคนแก่ล้มมีอาการอย่างไร : ตรวจสอบสภาพร่างกายเพื่อดูว่ามีการบาดเจ็บหรือไม่ และเช็กการตอบสนองของผู้ป่วย
- เรียกขอความช่วยเหลือ : โทรหาหมายเลขฉุกเฉินหรือร้องขอความช่วยเหลือจากคนที่อยู่ใกล้เคียง
- ให้การช่วยเหลือเบื้องต้น : ให้ความช่วยเหลือในเบื้องต้น เช่น ช่วยให้ผู้ป่วยนั่งขึ้นเพื่อให้มีการไหลเวียนของเลือดที่ดีขึ้น
- เข้ารับการรักษา : รอการเข้ารับการรักษาจากบุคลากรทางการแพทย์ และให้ข้อมูลเกี่ยวกับสภาพร่างกายของผู้สูงอายุให้แก่บุคลากรทางการแพทย์เพื่อประโยชน์ในด้านการรักษาให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
การปฐมพยาบาลเมื่อคนแก่ล้มเป็นเรื่องสำคัญที่อาจช่วยลดความเสี่ยงให้แก่ผู้ป่วยได้ สิ่งสำคัญคือควรช่วยเหลืออย่างถูกต้องและรวดเร็ว
การดูแลและป้องกันไม่ให้คนแก่ล้ม
การป้องกันเพื่อช่วยลดอัตราความเสี่ยงในการลื่นล้มต่าง ๆ โดยเฉพาะการล้มหัวฟาดพื้นที่ค่อนข้างเป็นอันตรายอย่างมากแก่ผู้สูงวัย สามารถทำได้ดังนี้
- ออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงทางด้านกล้ามเนื้อแก่ผู้สูงอายุ
- ปรับปรุงสภาพแวดล้อมภายในบ้านให้เดินได้อย่างสะดวก
- ลุกขึ้นหรือยืนให้ช้าลงเพื่อลดความเสี่ยงในการหน้ามืดและเป็นลม
- ใช้อุปกรณ์เสริมที่ช่วยเสริมสร้างความมั่นคงให้แก่การเดินของผู้สูงอายุ
- ใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ เพื่อช่วยอำนวยความสะดวกในด้านการใช้ชีวิต เช่น ที่นอนเพื่อสุขภาพ เป็นต้น
- การใช้ที่นอนเพื่อสุขภาพซึ่งส่งผลให้นอนหลับได้อย่างมีประสิทธิภาพ
อุบัติเหตุที่ทำให้คนแก่ล้ม เนื่องจากผู้สูงอายุมักมีอุปสรรคทางด้านร่างกายที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตเป็นอย่างมาก การเลือกใช้อุปกรณ์ที่ช่วยอำนวยความสะดวกนับว่าเป็นสิ่งที่ดีและช่วยลดอัตราความเสี่ยงในการเจ็บป่วยและเกิดอุบัติเหตุได้ TOPCARES ร้านขายอุปกรณ์สำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ ใส่ใจในทุกรายละเอียดของผู้สูงวัย เข้าใจว่าความปลอดภัยสำคัญแค่ไหน เป็นอุปกรณ์ราคาที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้และสามารถตอบโจทย์ความต้องการได้อย่างมีคุณภาพสูงสุด
Ref : https://www.bangkokhospital.com/content/reduce-accidents-in-the-elderly
https://www.sanook.com/health/15565/
https://www.bangkokhospital.com/content/beware-of-elderly-people-falling